Copyright © 2024, T. Garanti Bankası A.Ş
FOMO yani fırsatları kaçırma korkusu, kullanıcıların yanlış kararlar almasına sebep olabilen bir panik durumu. Özellikle sosyal medya ve interneti yoğun bir biçimde kullanan kişiler, bu korkuyla baş etmek durumunda kalabiliyorlar. Güncel bilgilerden haberdar olamama endişesiyle her an çevrimiçi kalarak günlük işlerini ihmal edebiliyorlar. Finans alanında da FOMO’nun etkilerini görmek mümkün. Örneğin yatırımcılar anlık piyasa hareketlerini takip ederken FOMO’ya kapılarak hızlı kararlar alabiliyor ve bu da onları finansal kayıplara uğratabiliyor.
Peki FOMO daha detaylı olarak ne anlama geliyor? Nasıl ortaya çıkıyor? FOMO ile nasıl baş edebiliriz? Gelin bu soruların yanıtlarını birlikte inceleyelim.
FOMO nedir?
FOMO kavramı, İngilizce "Fear of Missing Out" cümlesinin baş harflerinden oluşuyor. Türkçe’de fırsatları kaçırma korkusu anlamına geliyor. Bu korkuyu yaşayan insanlar, değerli fırsatları kaçırdıklarından veya kaçırma olasılıklarından endişeleniyorlar. Başkalarının hayatlarını, başarılarını ve eğlenceli anlarını gördükçe kendi yaşamlarının eksik veya yetersiz olduğunu hissedebiliyorlar.
Yatırımcılar için FOMO, piyasada kaçırılan bir fırsatı endişeyle izlemeleri durumunu ifade ediyor. Örneğin bir hisse senedi veya para birimi hızla değer kazanırken, yatırımcılar bu yükselişi kaçırma korkusuyla aceleci kararlar verebiliyorlar. Bu durum da yatırımcıların daha fazla risk almalarına ve piyasa dalgalanmalarına karşı savunmasız hale gelmelerine yol açabiliyor.
FOMO nasıl ortaya çıkar?
Her an elimizin altında olan akıllı telefonlarımız sayesinde, yaşanan gelişmeler saniyeler içinde parmaklarımızın ucuna kadar geliyor. Örneğin finansal piyasalardaki dalgalanmaları bulunduğumuz her yerden anlık olarak takip edebiliyoruz. Bilgiye erişmenin bu kadar kolay olduğu günümüzde, FOMO'ya yakalanmak pek de şaşırtıcı değil. Özellikle de konu finans olunca... Peki FOMO başka nelerden kaynaklanıyor? İşte FOMO'nun ortaya çıkma nedenlerinden bazıları:
Kâr kaçırma korkusu: Piyasada bir varlığın hızla değer kazandığını gözlemlemek, insanların potansiyel kârı kaçırma endişesi duymalarına yol açabilir. Bu durumda telaşla hareket eden yatırımcılar, kâr etmeyi beklerken hesapta olmayan zararlarla karşılaşabilirler.
Toplumsal baskı: Yatırım dünyası, doğası gereği herkesin aynı anda kazanabildiği bir ortam değildir. Ancak yatırımcılar, arkadaşları veya çevrelerindeki kişilerin yatırım başarılarına yetişmeyi arzulayabilirler. Bu çok doğal olsa da aceleci ve düşünülmeden alınan kararlar, hedeflerden uzaklaşılmasına neden olabilir.
Sosyal medya ve haberler: Sosyal medya platformlarının, finansal başarılar ve piyasalar hakkındaki haberlerin hızla yayılmasına katkısı büyük. Öte yandan, dünya çapında sosyal medyada geçirilen süre günlük ortalama 151 dakikaya ulaştı. Bu hız ve kullanım süresi yatırımcılar için haberleri takip etme kolaylığı sağlarken, hatalı kararlar alınmasına da neden olabilir. Çünkü bu hızlı bilgi akışı, yanlış veya yanıltıcı bilgilerin yatırımcılar tarafından dikkate alınmasına yol açabilir.
FOMO nasıl yönetilir?
Finansal kararlar alırken FOMO’ya kapılmadan hareket etmek mümkün. Ancak bunu yapmak pek de kolay sayılmaz. Çünkü duygular devreye girdiğinde yatırım stratejilerine bağlı kalmak zorlaşabilir. İşte FOMO'yu yönetmek ve bununla başa çıkmak için kullanabileceğiniz bazı stratejiler:
Finansal okuryazarlığınızı geliştirin: Yatırım yapmaya başlamadan önce finansal okuryazarlık seviyenizi yükseltin. Bu sayede karşılaştığınız fırsatlar hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz. Hızlı karar vermeniz gerektiğinde telaşa kapılmadan hedefleriniz doğrultusunda hareket edebilirsiniz.
İyi bir plan yapın: İyi bir yatırım planı oluşturun ve bu plana sadık kalmaya çalışın. Hedeflerinizi ve risk toleransınızı netleştirin. Çünkü karşılaşabileceğiniz çeşitli yatırım fırsatları, sizi planınızdan uzaklaşmaya itebilir.
Araştırma ve analize önem verin: Yatırım yapmadan önce hedeflerinize yönelik araştırma ve analiz yapmayı ihmal etmeyin. Verilere dayanmayan kararlar almaktan uzak durarak hedeflerinize daha emin adımlarla ilerleyebilirsiniz.
Duygularınızı kontrol edin: Sosyal medyadaki bilgi kirliliğinin bilincinde olarak duygularınızı kontrol etmeniz önemli. Belirli yatırım araçlarının değerleneceği veya değer kaybedeceği yönündeki söylentilere karşı aceleci kararlar vermekten kaçınmak, FOMO’yu kontrol etmenizde yardımcı olabilir. Çünkü her yatırım içerisinde belirli miktarda risk barındırır. Değişen koşullara karşı soğukkanlı olmanız, karar almanızda yardımcı olabilir.
Özetle FOMO, finansal dünyada kararlarımızı etkileyebilecek güçlü bir psikolojik faktördür. Ancak bu korkuyu yönetebileceğinizi unutmayın. Ayrıca finansal piyasalardaki her fırsatı kaçırmak sizi zarara uğratmaz. Önemli olan gerçekçi planlar yapmanız ve uzun vadeli hedeflerinize sadık kalmanızdır. Fırsatlar dünyasına dair daha çok bilgi için “Tasarrufa Bakış Açınızı Değiştirebilecek Yöntem: Fırsat Maliyeti” yazımızı okuyabilirsiniz.
__________
Burada yer alan yazılar, finansal bilgiler, birikim ve tasarruf önerileri, genel yorum ve tavsiyelerden oluşmakta olup yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım, birikim ya da tasarruf kararı verilmesi ve hareket edilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.