MBTI Kişilik Tipleri: Karakteriniz Finansal Davranışlarınızı Nasıl Etkiliyor?

Kazandığınız parayı nasıl harcıyorsunuz? Tutumlu olduğunuzu düşünüyor musunuz? İstek ve ihtiyaçlarınızı ayırt edebiliyor musunuz? Birikim yapmak öncelikleriniz arasında mı? Hepimizin harcama alışkanlıkları farklı. Bazılarımız ay sonunda para artırabilirken, bazılarımızda ise ay sonuna kalmadan bitebiliyor. Bunun sebebi kişiliklerimizde saklı olabilir. mi? Konu para harcamaya geldiğinde bunu neyin tetiklediğini ve engellediğini anlamak, bütçemizi etkili bir şekilde yönetmemize yardımcı olabilir. MBTI (Myers-Briggs Type Indicator) kişilik testi işte bu konuda bazı ipuçları veriyor. Peki MBTI kişilik testi nedir, bu testin sonucuna göre ortaya çıkan MBTI kişilik tipleri nelerdir gelin daha yakından bakalım.

MBTI kişilik testi nedir?

MBTI kişilik testi, 1943 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nde Katharine Cook Briggs ve kızı Isabel Briggs Myers tarafından geliştirildi. Briggs, Isabel’in kocası ile tanıştığında kişilik tipi teorisini araştırmak için ilham aldı. Çünkü onun dünyaya farklı bir açıdan baktığını fark etti. Bu, farklı mizaçları anlamak için bir literatür taraması başlatmaya yetecek kadar ilgisini çekti. Bu iki kadın, insanlar arasındaki kişilik farklılıklarını gözlemledi, farklılıkların kökenini ve nedenlerini anlamaya ve tanımlamaya karar verdi. Ve en sonunda MBTI kişilik testi ortaya çıktı. Bu testi geliştirirken ünlü psikiyatr Carl Gustav Jung’un kişilik analizlerinden esinlendiler. Jung’un Psychological Types adlı kitabını okuyan bu iki kadın, kendi fikirleri ile Jung’un arasındaki benzerlikleri gördü. Tabii Jung’un kişisel farklılık teorileri çok daha gelişmişti. Bu iki kadın Jung’un çalışmasının o kadar yararlı olduğunu düşündüler ki, fikirlerini daha geniş bir kitleye ulaştırmak istediler. İşte bu kitapta tanımlanan psikolojik tipler teorisini anlaşılır ve insanların hayatında faydalı kılmayı amaçlayan bu test, birçok insanın kolayca anlayabileceği ve aşina olduğu bir şekilde, kişilik tiplerini analiz etmek için bir çerçeve sunuyor. MBTI kişilik testi, farklı senaryolarda, günlük hayatta nasıl tutumlar sergilediğimize dair sorulardan oluşuyor ve genel eğilimlere göre MBTI kişilik tiplerini belirliyor.

MBTI kişilik tipleri nelerdir?

Myers-Briggs yaklaşımı 16 farklı kişilik tipi olduğunu, bu kişilik tiplerinin ise şu 4 farklı kişilik özelliğinden meydana geldiğini söylüyor:

İşte bu sekiz harfin kombinasyonundan ISFJ, ENTP, ESFJ gibi 16 farklı MBTI kişilik tipi ortaya çıkıyor. Önce buradan kişilik tipinizi bulun, sonra olası finansal davranış kalıplarınıza dair görüşleri, yorumları öğrenmek için okumaya devam edin.

Şimdi Myers-Briggs yaklaşımına göre MBTI kişilik tiplerine ve finansal davranışlarına göz atalım:

1. Analizci Kişilik Tipleri

Bu kategoride yer alan kişilerin genellikle yenilikçi, dikkatli ve planlayıcı olduğu iddia ediliyor. Analizci kişilik tipleri şunları içeriyor: Mimarlar (INTJ), Mantıkçılar (INTP), Buyurucular (ENTJ) ve Tartışmacılar (ENTP).

·        Mimarlar (INTJ): Paraları konusunda titiz olmaya eğilimli olduğu iddia edilen Mimarların para konusunda objektif olduğu ve paralarını idare etmek konusunda her zaman bir planları olduğu söyleniyor. Mimarların paraya yönelik bu yaklaşımları, hem harcamalarını hem de tasarruflarını kapsıyor.

·        Mantıkçılar (INTP): Mantıkçıların genellikle para biriktirmekten çok ihtiyaçlarını karşılamakla ilgilendiği ve tutumlu olduğu söyleniyor. Myers-Briggs yaklaşımı bu kişiliklerin parayı bir statü göstergesi olarak görmediğini ve çok fazla harcama yapmak konusunda isteksiz olabildiklerini belirtiyor. Buna göre zengin hissetmek yerine güvende hissetmek için para biriktirme olasılıkları daha yüksek.

·        Buyurucular (ENTJ): Myers-Briggs yaklaşımını ortaya atanlara göre Buyurucular, parayı ciddiye aldıkları için bütçe planları güncel oluyor. Buyurucuların MBTI kişilik tipleri arasında parayı nüfuzla eşitleme olasılığı en yüksek olan kişilik tipi olduğu belirtiliyor. İhtiyaçların ötesine geçtikleri ve paraya olan ilgilerini istek ve arzularını elde etmeye kadar genişlettikleri iddia ediliyor. Bununla birlikte, yargılayıcı kişilik özelliklerinin onları kontrol altında tuttuğu, aşırı harcama yapmadıkları ve paraya çarçur edemeyecek kadar saygı duydukları söyleniyor.

·        Tartışmacılar (ENTP): Tartışmacılar, diğer MBTI kişilik tipleriyle karşılaştırıldığında, genellikle bütçelemeye düşkün olarak tanımlanmıyor. Gerektiğinden daha fazlasını harcama olasılıklarının çoğu kişiden daha fazla olduğu ve tasarruf için çaba sarf etmedikleri söyleniyor. Tartışmacıların başarıyı zenginlikle ölçmeye eğilimli olduğu iddia ediliyor.

2. Diplomat Kişilik Tipleri

Bu kişilerin idealist ve özgür ruhlu olabileceği, bunun da duygularının finansal kararları etkilemesine izin vermek anlamına gelebileceği söyleniyor. Diplomat kişilik tipleri; Savunucular (INFJ), Ara Bulucular (INFP), Önderler (ENFJ) ve Kampanyacılar (ENFP) olmak üzere 4’e ayrılıyor.

·        Savunucular (INFJ): Kişisel kazançtan çok fedakârlığa önem verdikleri söylenen savunucu kişilikler için başarı, paradan veya statüden değil, tatmin arayışından, başkalarına yardım etmekten ve iyilikten geliyor. Savunucuların parayı bir yardım aracı olarak gördükleri iddia ediliyor.

·        Ara Bulucular (INFP): MBTI kişilik tipleri arasında paraya ilgi duymadığı söylenen Ara Bulucular, zengin olmaktansa bir görev bilincine sahip olmayı ve başkalarını olumlu yönde etkilemeyi tercih ediyorlar. MBTI yaklaşımına göre bazıları statü için parayı kullanırken, Arabulucuların değerlerini başka şeyler belirliyor. Hayat onlar için kabarık bir maaştan daha fazlası. Yaratıcı yetenekleri sayesinde yüksek gelir elde eden pek çok Ara Bulucu olsa da MBTI kişilik tipleri arasında para kazanmayı en az umursayanların bu gruptaki insanlar olduğu iddia ediliyor.

·        Önderler (ENFJ): Myers-Briggs yaklaşımı, Önderlerin paraya en çok saygı duyan Diplomatlar olduğunu, mali konularda daha fazla ustalığa sahip olma eğiliminde olduklarını ve para tasarrufu konusunda iyi olduklarını ifade ediyor. Diğer Diplomat tiplerine göre daha kontrollü ve harcamalarının farkında oldukları söyleniyor.

·        Kampanyacılar (ENFP): Daha az para harcayarak daha iyi yaşamanın mümkün olduğuna en çok inanan kişilik tipi olduğu belirtilen Kampanyacıların ayrıca enerjik oldukları, çabuk sıkıldıkları, kendilerine zevk veren ve ilginç gelen şeyleri arzulama eğiliminde olduğu söyleniyor. 

3. Gözcü Kişilik Tipleri

Önceden planlama yapma ve beklenmedik durumlara karşı hazırlıklı olma yetenekleri nedeniyle bir bütçeye sahip olmalarının daha olası olduğu iddia edilen bu kişilik tipleri; Lojistikçiler (ISTJ), Savunmacılar (ISFJ), Yöneticiler (ESTJ) ve Konsüllerden (ESFJ) oluşuyor.

·        Lojistikçiler (ISTJ): Parayı diğer MBTI kişilik tiplerinden daha önemli bir meta olarak gördükleri iddia edilen Lojistikçiler, paraları konusunda çok dikkatli olma ve ellerinden nasıl çıkacağı konusunda düşünceli olma eğilimindeler. Para biriktirmeyi ciddiye aldıkları, tutumlu ve kontrolcü oldukları söyleniyor. Myers-Briggs yaklaşımına göre, Lojistikçiler muhasebeciler arasında en sık görülen kişilik tipi.

·        Savunmacılar (ISFJ): Daha fazla para kazanmak yerine para biriktirmeyi seçen kişilik tipi oldukları belirtiliyor. Finansal ihtiyaçlarını kendileri ve sevdikleri insanlar için istikrarlı bir yaşam sürdürerek karşıladıkları iddia edilen Savunmacıların hobilerine çok para harcamak yerine zorlu günler için tasarruf etmeye daha yatkın oldukları söyleniyor.

·        Yöneticiler (ESTJ): Sosyal statünün Yöneticiler için önemli olduğu, en iyisini istemek ve sahip olmanın onları motive ettiği belirtiliyor. Myers-Briggs yaklaşımı, çalışmanın yönetici kişilik tipini mutlu ettiğini, bu yüzden bu kişilik tipinin işkolik olmaya yatkın olduğunu söylüyor. Yöneticilerin en çok kazananlar arasında olduğunu iddia eden Myers-Briggs yaklaşımına göre, yöneticilerin finansal planları genellikle para biriktirmek yerine daha fazla para kazanmaya odaklanıyor. Aynı zamanda anlık satın almak yerine bütçe yönetimine, yatırım yapmaya ve planlı harcamaya daha yatkın oluyorlar.

·        Konsüller (ESFJ): Para ve tasarruf konusunda dikkatli ve özenli davrandıkları iddia edilen Konsüllerin daha fazla para kazanmak yerine para biriktirmeyi tercih ettikleri söyleniyor.

4. Kâşif Kişilik Tipleri

Adından da anlaşılacağı gibi, Kâşiflerin risk almayı ve hayatı dolu dolu yaşamayı sevdikleri iddia ediliyor. Ancak bu, paralarını yönetemeyecekleri anlamına gelmiyor. Kâşif kişilik tipleri şu dörtlüden oluşuyor: Becerikliler (ISTP), Maceracılar (ISFP), Girişimciler (ESTP) ve Eğlendiriciler (ESFP).

·        Becerikliler (ISTP): Alçakgönüllü oldukları iddia edilen Beceriklilerin statü için çok fazla para harcamadıkları söyleniyor. Buna karşın bir kariyer seçerken ise çoğu kişiden daha fazla parayla motive oldukları ama bunun için de çok fazla çaba sarf etmedikleri belirtiliyor.

·        Maceracılar (ISFP): Hayatı bir yolculuk olarak gördüğü iddia edilen maceracı kişilik tipi için zenginliğin bir önemi olmadığı söyleniyor. Bu kişiler hayatı akışına bıraktığı gibi finansal olarak da aynı şekilde davranıyor, yani finansal planlamanın Maceracılar için sıkıcı olabileceği belirtiliyor.

·        Girişimciler (ESTP): Dünyayı etkilemeyi sevdikleri söylenen Girişimcilere göre para bunu gerçekleştirmek için harika bir araç olabilir. Para harcamak bir izlenim bırakacakları anlamına geliyorsa, girişimcilerin bunu umursamadıkları iddia ediliyor. Girişimcilerin bir bütçeye sahip olma olasılıklarının düşük olduğu çünkü mali meseleleri anında çözebileceklerinden emin oldukları söyleniyor. Ayrıca risk aldıklarında sonuçları konusunda iyimser oldukları belirtiliyor.

·        Eğlendiriciler (ESFP): Eğlendiriciler için kariyer kararlarında paranın çok fazla önemli olmadığı, hayattan zevk almayı sevdikleri ve buna çalışma saatlerindeki hayatın da dahil olduğu söyleniyor. Bu kişilik tipinin maaşlarını alır almaz keyifle harcayarak kendilerini ödüllendirmeye çoğu kişiden daha istekli olduğu iddia ediliyor. Lüks ve güzellikten en çok hoşlanan kişilik tipleri arasında olduğu söylenen Eğlendiricilerin bir bütçe planı veya tasarrufun buna engel olmasına izin vermedikleri belirtiliyor.

Konu finans yönetimi olduğunda kişilik özellikleriniz ve eğilimleriniz hakkında bilgi sahibi olmak, paraya yeni bir bakış açısıyla bakmanızı sağlayabilir. MBTI kişilik tipleri ile de finansal davranış kalıplarınızı, eğilimlerinizi, risklerinizi öğrenebilir ve finansal sağlığınız için belki bir yol haritası oluşturabilirsiniz.