Finansal Stres Nedir, Nasıl Baş Edilir?

Finansal stres seviyemiz, yaşam kalitemizle doğrudan bağlantılı. Ekonomik dalgalanmanın günden güne değiştiği bu süreçte, finansal stres konusu artık daha fazla gündemimizde. Peki nedir bu Finansal stres? Gelin birlikte iki ayrı kavram üzerinden giderek tanımlamaya çalışalım.

Stres, basitçe vücudun birtakım olumsuz olaylardan etkilenmesi, bunlara fiziksel ve psikolojik tepkiler göstermesidir. Finansal durum ise finansal varlıklarımızı yönetme kabiliyetimizdir. İki ayrı tanımı bir arada düşünürsek; varlıklarımızı yönetemediğimiz zaman yaşadığımız stresi “Finansal Stres” olarak açıklayabiliriz. Yapılan bir araştırmaya göre maddi stresin yüksek olduğu kişilerde baş ağrısı ve mide ülseri riski, düşük maddi stresli kişilere göre 3 kat, uyku bozukluğu ve kalp krizi riski ise 2 kat daha fazla. Depresyon ve anksiyete bozuklukları ise finansal stres yükseldikçe 6-7 kat artabilmekte.

Ülkemizde bu durum aile ve sosyal ilişkilerimizi doğrudan etkileyen bir kaygı sorunu haline gelmektedir. Willis Towers Watson’un 2018 yılında yapmış olduğu araştırmaya göre Türkiye’de çalışan nüfusun %47’si mevcut finansal durumu hakkında, %46’sı ise gelecekteki finansal durumu hakkında endişe duyuyor. Araştırmadaki bir başka dikkat çekici başlık ise katılımcıların finansal güvenliklerini, önlerindeki 2-3 yıllık dönem için en önemli konu olarak belirtmeleri. Bu tablonun oluşmasındaki en büyük etken ise finansal okuryazarlığımız ve finansal kararlarımızı çoğunlukla anlık dürtülerle alıyor olmamız. Bu anlık kararlar zaman zaman tolere edilip zaman zaman ise finansal stresimizi artırıcı etkiler ortaya çıkabilmekte.

Çözüm ne mi? Havuz problemi kâbusuyla baş eden bizim neslimiz için çözüm hem zor hem de oldukça basit. Baştan başlayalım. ‘’Bir havuzu 2 musluk dolduruyorsa…’’ diyerek bir musluk problemi çözmeyeceğim tabii ki… Birlikte finansal stresi azaltmanın yollarına bir bakalım.

1- Farkında Olun

İki farklı perspektif ile farkındalığınızı artırabilirsiniz. İlki genel finansal durumunuzu net varlığınız üzerinden anlamak; net varlığınız üzerinden sahip olduğunuz toplam finansal ve finansal olmayan (ev, araba vb.) varlıklarınızı hesaplayın, toplam borcunuzu bu rakamdan çıkarın. Bu rakam aslında sizin ne kadar güvencede olduğunuzu da gösterecektir. Rakamların size anlattıklarını doğru anlayın. Borçlarınızın karşılığında ne kadar varlık yarattığınızın bilincinde olup doğru borçlanmaya odaklanın. Siz bunu zaten biliyorsunuz ama bu bakış açısını kazanmak sizi finansal anlamda bilinçlendirecektir.

İkinci kısım ise günlük durumumuz. Gelen paranıza göre giderlerinizi nasıl yönetiyorsunuz, bunu anlamaya odaklanın. Eğer doğru oranda giderinizi yönetiyor, bir de karşılığında varlık ediniyorsanız ne âlâ! Yapamıyorsanız, borçlarınızı düzenlemek adına finansal koçluk almanız en doğru yol olacaktır.

2- Kontrollü Harcayın

İyi bir finansal sağlık için 50-30-20 kuralını uygulayabilirsiniz. Maaşınız yatar yatmaz yapabiliyorsanız %20’sini, yapamıyorsanız az çok demeden belirli bir miktarını birikime atmak finansal özgürlüğünüzü artıracaktır. Her gün birikime ayırdığınız 1 TL, yıl sonunda 365 TL edecektir ve yeni yıla henüz girdiğimiz şu günlerde yeni bir alışkanlığa başlamanızı sağlayacaktır. Genel harcama yönetiminde ise giderlerinizin %50’sini zorunlu kira, ev gibi ödemelere, %30’unu da keyfi giderlere harcayacak şekilde bir ay planlaması yapmak, kontrolün her zaman sizde olmasını sağlayacaktır. ‘’Buna uyamam’’ demeyin, bir yerden başlamak gerek.

3- Hazırlıklı Olun

Hepimizin hayatında periyodik ödemeleri var; vergiler, okul taksitleri ya da şu dönemde bahsetmek oldukça zor olsa da yeni bir tatil dönemi. Bu gibi periyodik ödemelere hazırlıklı olacak bir birikim planı sizi rahatlatacaktır. Örneğin; araç sahibiyseniz 6 ayda bir gelen MTV ödemesi için (6 aylık dönem için tahmini 630 TL diyelim), aylık 100 TL kenara atabilirsek bu harcamaya şimdiden hazırlıklı olmamız mümkün.

4- Kolayca Biriktirin

Hiç biriktiremeyen bir kişinin bile biriktirebilmesi mümkün! Her gün, her ay vazgeçtiğimiz, azalttığımız bir harcama ya da beklenmedik bir para gelişi bizim için birer birikim potansiyelidir. Harcadığınız her keyfi tutar için kendinize ufak bir birikim kuralı belirlemek hem harcarken hem de öderken sizi rahatlatacaktır. Hem içinizin hem de cebinizin rahat etmesini sağlamanız mümkün! Garanti BBVA Mobil içerisindeki Akıllı İşlemler – Harcadıkça Biriktir kuralına mutlaka bir göz atın.

5- Finansal Disiplin

İsmi biraz mesafeli gelse de bu kuralı seveceksiniz. Ekstrelerinize ne kadar düzenli bakıyorsunuz? Ekstre tarihinize bir alarm kurum ve 10 dakikanızı harcamalarınızı anlamaya ayırın. Bulacaklarınız size birçok şeyi sorgulatacak. Aynı şekilde hesap hareketlerinizi incelemeyi, ödeme emirlerinize ödediğiniz tutarları kontrol etmeyi kendinize alışkanlık haline getirmeye çalışın. Harcamalarınıza, ödemelerinize ne kadar hâkim olursanız finansal kararlarınız o kadar sağlam olacak, anlık kararlar alsanız bile toleransınızı yüksek tutacaktır.

Bütün bunları yapabilmek, en azından bir tanesinden başlamak, finansal güvencemizi, yani finansal özgürlüğümüzü artırmamızı sağlayacak ve daha kendinden emin kararlar atmamıza, finansal durumun yarattığı stresle çok daha kolay baş etmemize yardımcı olacaktır. Harcamalarınıza göz atın ve kendinize bir hedef belirleyin. Finansal olarak özgür sayılabilmemiz için harcamalarımızı minimum 6 ay idare edebilecek birikime sahip olmamız, bizi finansal strese girmekten korur.

Garanti BBVA Mobil uygulamamızda “Özet” alanını ziyaret ederek finansal sağlığınızı yakından takip edebilir, size özel hazırlanan önerilerimizi değerlendirebilirsiniz.

Endişe etmeyin, sabırlı olun. Yeni bir yıla başladık, kararlı ve sağlıklı finansal adımlar atmanın tam zamanı!

Finansal stresle başa çıkmak ve hayatınızda daha fazla huzur ve mutluluk bulmak için 'Hygge' kavramına göz atabilirsiniz. Hygge, Danimarka kökenli bir felsefe ve yaşam tarzıdır, ve içeriğimizde bu konuya detaylı olarak değinmekteyiz. 'Hygge' sayfamızı ziyaret ederek, sıcaklık, rahatlama ve keyif konularında ipuçları alabilir ve finansal stresinizi hafifletmek için yeni bakış açıları keşfedebilirsiniz.

__________

Burada yer alan yazılar, finansal bilgiler, birikim ve tasarruf önerileri, genel yorum ve tavsiyelerden oluşmakta olup yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım, birikim ya da tasarruf kararı verilmesi ve hareket edilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.