Marshmallow Testi ile Tasarruf Planınıza Yön Verin

Bir odada bir grup çocuğun önüne İngilizce’de ‘marshmallow’ adı verilen bir miktar şekerleme koyulur ve onlara, bu şekerlemelerin tadına bakmadan 15 dakika bekleyebilirlerse daha fazla şekerlemeye sahip olacakları söylenir. Zorlu sınav işte tam burada başlar, önlerindeki şekerlemenin lezzetli görüntüsüne rağmen kendini tutabilen çocuklar, deney sonunda daha fazlasıyla ödüllendirilir. Marshmallow Testi, ABD’li psikolog Walter Mischel tarafından ortaya atılan bir otokontrol deneyi. Mischel’in 70’li yıllarda gerçekleştirdiği bu deneyin asıl amacı ise deneye katılan çocukların performanslarıyla gelecekteki üniversite giriş sınav puanlarını karşılaştırmak. Sonuç ise deneyin neden bu kadar popüler olduğunu daha iyi açıklıyor. Çünkü Marshmallow Testi’nde iradelerine hâkim olan çocukların ABD’deki üniversite giriş sınavlarında oldukça başarılı oldukları gözlemlenmiş.

Bir finansal başarı yöntemi: Haz duygusunu geciktirmek

Hazzın ertelenmesi kısaca, daha tatmin edici bir ödül almak için anlık dürtülerimize, isteklerimize karşı direnç göstermemize deniyor. Finans özelinde bu tanım, sabrederek daha az harcama yapmak ve uzun vadede bunun bize getirilerini düşünmeyi gerektiriyor. Örneğin bir konut satın almak istiyorsak, anlık keyfi isteklerimize göre harcama yapmak yerine, birikim planımıza odaklanmalı ve harcamalarımızı ona göre ayarlamalıyız. Konut satın alma hayalimizi gerçekleştirdikten sonra, uzun süre ertelediğimiz bu memnuniyet duygusu bir başarı hissiyle beraber bize geri gelecektir. Bu his, önümüzdeki diğer hedefler için de bizi motive edebilir.

Marshmallow Testi’nden ilham alarak, Walter Mischel‘in kitabındaki tavsiyelerle tasarruf planımıza nasıl yön verebileceğimize bakalım.

Hedefleri görselleştirmek

Hedeflerimiz ve isteklerimizle ilgili zihnimizde net bir görüntü olursa, onlara ulaşmak için sarf edeceğimiz çaba da büyük olur. Mischel’e göre bu testten geçen çocuklar, güdülerine hâkim olabiliyorlar, çünkü daha fazla marshmallow kazacaklarını ânı zihinlerinde görselleştirebiliyorlar.

Başarıya ulaşmış olacağımız zamandaki görüntümüzü hayal edelim; neredeyim, ne yapıyorum, nasıl gözüküyorum? Tüm bunları zihnimizde canlandırararak, hedeflerimizi daha büyük bir kararlılıkla hayata geçirebiliriz. Örneğin gitmek istediğimiz yerin, almak istediğimiz arabanın fotoğraflarını çalışma masamıza koyabilir veya buzdolabımıza yapıştırabiliriz. Böylece hedeflerimizi zihnimizde canlandırmakla kalmayacak, onları somut olarak görecek ve hedeflerimiz için adım atarken daha fazla motive olacağız.

Caydırıcı unsurların farkında olmak

Belirli bir hedefe kilitlendiğimizde, ona ulaşmak için sarf ettiğimiz çabadan dolayı bazen yorgun hissedebiliriz. Böyle zamanlarda birden dünya bizim için daha ilgi çekici bir yer hâline gelebilir. Hedefimizden ve istikrarımızdan caymak için çok sebebimiz olabilir. Bunlara direnmek de bu testin bir parçası. Mischel’in kitabında, bu testi başarıyla tamamlayan çocukların, şekerlemeleri gözlerinin önünden uzak tutarak, kendilerine daha fazla hâkim oldukları belirtilmişti. Bu kuralı tasarruf planımıza uydurmak için ise bizi tasarruftan alıkoyan her şeyden uzak durmaya çalışabiliriz. Örneğin bir emeklilik hesabı oluşturmak ve huzurlu bir emekliliğin keyfini çıkarmak istiyorsak, her ay düzenli olarak hesabımıza para ayırmamız gerekir. Hesabımıza otomatik ödeme yöntemiyle para yatırırsak, her ay aslında ödediğimiz paraya hiç sahip olmamış gibi davranacak ve tasarruf planımızı bozmamış olacağız. Bu şekilde satın alma güdüsünün caydırıcılığından korunabiliriz.

Kendimizi ödüllendirmek

Otokontrolü kazanmamızın yollarından biri arada sırada kendimizi ödüllendirmektir. Çünkü bir konuda başarılı olmak için motivasyona, özellikle de kendi kendimize sağladığımız öz motivasyona ihtiyacımız var. Tasarruf yaparken de benzer bir yol izleyebiliriz. Aylık sabit gelirimizi temel giderlerimize harcadıktan sonra genelde kalan miktarı birikim hesabımızda tutarız. Ancak arada sırada rutini bozup, temel giderlerden kalan bu miktarı kendimizi ödüllendirmek için kullanabiliriz. Örneğin; uzun zamandır almak istediğimiz bir elektronik eşya veya bir kıyafet gibi kendimize verebileceğimiz makul ödüller, finansal planlarımızda ‘’mola’’ işlevi görür.

Bunu sık sık yapmaktansa belirli aralıkla yapmak, istikrarlı tasarruf davranışı için motive edicidir. Bu ödüllendirmeyi belirli aralıklarla yaptığımız için finansal durumumuz zarar görmez ve bu konuda bir suçluluk duygusu hissetmeyiz.

Konu ister kariyer planlaması ister tasarruf planlaması olsun, irade gücümüzü korumak ileriye dönük tasarılarımızı gerçekleştirmemizde kritik rol oynar. Marshmallow Testi de bize sabır ve irade hakkında çok şey söylüyor.

__________

Burada yer alan yazılar, finansal bilgiler, birikim ve tasarruf önerileri, genel yorum ve tavsiyelerden oluşmakta olup yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım, birikim ya da tasarruf kararı verilmesi ve hareket edilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.