Birikim Yapmanızın Önündeki Engelleri Bu 4 Yolla Kaldırın!

Her yeni yılın başında büyük bir heyecanla sağlıklı yaşam, düzenli beslenme, ilginç bir hobi edinme, farklı bir dil öğrenme gibi pek çok hedef koyarız önümüze. Bu hedeflerin arasında çoğu zaman finansal kararlar da yer alır. “Bu yıl bütçemi daha iyi yönetip kenara para koyacağım.”, “Gereğinden fazla harcama yapmayacağım.” veya “Ayağımı yorganıma göre uzatacağım.” desek de çoğu kez bir bakarız, yıl ortasına gelmişizdir ve tarifsiz bir hevesle defterlerimize not aldığımız o hedeflerin birçoğu bir sonraki yıl yeniden hatırlanmak üzere rafa kaldırılır.

Bu noktada size birkaç soru sormak istiyoruz. Aşağıdaki cümlelerden en az biri bile size tanıdık geliyor mu?

• “Maaşıma zam gelsin, o zaman para biriktireceğim.”
• “Borcumun taksitini daha yeni bitirdim, önümüzdeki ay rahatım, keyfini süreceğim!”
• “Birikim yapmak için daha önümde uzun zaman var, neden acele edeyim?”
• “Hayat pahalı, yaşadığım şehir zaten çok pahalı! Nasıl para biriktireceğim?”

Eğer yanıtınız “Evet”se, siz de sahip olduğunuz bazı psikolojik bariyerler nedeniyle finansal hedefler koyamama veya koyduğunuz hedeflere ulaşamama sorunu yaşıyor olabilirsiniz. Gelin, bu sorunların temel nedenlerinin neler olabileceğine ve nasıl üstesinden gelebileceğinize yakından bakalım.

Psikolojik bariyer nedir?

Genelde sahip olduğumuz inanışlar çerçevesinde kendi hareket alanlarımızı belirleme eğiliminde olduğumuzdan, bir deneyim sırasında veya sonrasında kişisel yorumlara dayanarak alınmış kararlarla hayatlarımızı şekillendirebiliyoruz. Aynı zamanda genel psikolojik durumumuz, hayatın her alanında olduğu gibi birikim yapma sürecinde de motivasyonumuzu ciddi anlamda etkileyebiliyor. Yukarıda, finansal hedefler koyma aşamasında eyleme geçememeye neden olan cümleleri, bu bariyerlere örnek olarak gösterebiliriz.

Uzun yıllar Oxford Üniversitesi’nde Deneysel Psikoloji alanında çalışmalar yürüten psikolog Dr. Peter Collet’a göre, para biriktirmeme konusunda yukarıda verdiğimiz örneklere benzer açıklamalar yapan kişiler genellikle “nedenlerle” değil, “mazeret”lerle hareket ediyorlar. Kişilerin mantık zemininde nedenler sunduklarını varsaydıklarını, ancak aslında çok az nedenin gerçekten “ekonomik” olduğunu vurgulayan Collet, bu nedenlerin çoğunlukla psikolojik olduğunun altını çiziyor. Dr. Collet, bu psikolojik nedenlerden bazılarını şöyle sıralıyor:

• Kişinin kendi çabasıyla ilgili olmaksızın işlerin zaman içinde yoluna gireceğine, yeteneklerinin bir anda fark edileceğine, şansının yaver gideceğine ve böylece tüm ekonomik endişelerinin ortadan kalkacağına dair hayali bir düşünce geliştirmesi. Psikologlar tarafından “hatalı iyimserlik” olarak tanımlanan bu yaklaşım, kişinin içinde bulunduğu anda harekete geçmesini engelliyor.
• Kişinin Peter Pan Sendromu'na sahip olması ve bu nedenle geleceğinin sorumluluğunu almaması: Bu kişiler, sanki bir çocukmuş gibi, tüm sorunlarının yetişkinler tarafından çözülmesini bekleme eğiliminde olduklarından para biriktiremiyor. 

Birikim yapmaya “hemen” başlayın!

Eğer yazımızı okumaya devam edip bu bölüme kadar geldiyseniz, bu konuda hâlihazırda var olan alışkanlıklarınızı değiştirmeye veya birikim yolunda attığınız adımları daha düzenli hale getirmeye istekli olduğunuzu düşünebiliriz. Harika haber! Hazırsanız, para biriktirme yolculuğumuza hemen başlayalım!

1- “Az, çok” demeyin, biriktirin:

Şöyle bir düşünün; evinizde bir kumbara bulundurduğunuzda ve sadece bozuk paralarınızı dahi içine attığınızda, genelde biriken parayla faturalarınızdan birini ödeyebileceğiniz veya ihtiyaç duyduğunuz bir ürünü satın alabileceğiniz “sürpriz” bir meblağa kavuşmuş oluyorsunuz. Öyleyse öncelikle, “Bu kadar az parayı biriktirsem ne olur ki?” düşüncesini geride bırakıp harekete geçmeyi deneyebilirsiniz.

2- Harcama alışkanlıklarınızın farkına varın:

Öncelikle harcama alışkanlıklarınızın neler olduğunu keşfetmek için, varsa kredi/bankı kartı ekstrelerinizi kontrol edebilir veya geçtiğimiz ay nelere ne kadar harcama yaptığınızı bir deftere yazarak netleştirebilirsiniz. Ardından içinde bulunduğunuz ayın harcamalarını öncelik sırasına koyabilir ve bu sıralamada geride kalan alanlara daha az harcama yapabilirsiniz. Bu yöntemle ay sonunda artırmış olduğunuz tutarı, birikim hesabı açarak değerlendirebilirsiniz. Dilerseniz, Garanti BBVA NET Hesap hizmetini inceleyebilirsiniz.

3- Uzun vadeli düşünme alışkanlığı geliştirin:

Uzun vadeli düşünmeyi bir alışkanlık haline getirdiğinizde, hayatın koşturmacası içinde günlük ihtiyaçlarınıza ve sorunlarınıza aşırı odaklanarak hedeflerinizi ıskalama sorununu azaltırsınız. Finansal hedefleriniz konusunda daha net bir bakış açısı geliştirebilir ve sizi “gelecekteki siz”e götürecek isabetli seçimleri yapma oranınızı artırabilirsiniz. Örneğin; 3 yıl içinde araba sahibi olma hedefi belirleyerek her ay maaşınızın belirli bir kısmını kenara ayırırsanız, 3 yılın sonunda araba peşinatını ödemenizi sağlayacak miktara sahip olabilirsiniz! Ayrıca bir borcunuzun son taksitini ödediğinizde, önümüzdeki aylarda da sanki borcun devamını ödüyormuş gibi kenara bir miktar para koymayı deneyebilirsiniz.

4- Planlı alışveriş yapın:

Zaman zaman hepimiz, gerçekten ihtiyacımız olmasa bile bir ürünü sırf çok beğendiğimiz için satın alabiliyoruz. İşte bu anlarda sakince ve yavaşça elinizdeki o kazağı yerine koyabilir ve kendinize şunu hatırlatabilirsiniz; sizin bir amacınız var. İhtiyaçlarınız için para biriktiriyorsunuz! İşte bu nedenle alışverişe çıkmadan önce net bir ihtiyaç listesi yapabilir ve o listenin dışına çıkmamaya özen gösterebilirsiniz.

Haydi, bugünden itibaren siz de kendi birikim planınızı yapın. Böylece lafta kalmasın, damlaya damlaya göl olsun!

______

Burada yer alan yazılar, finansal bilgiler, birikim ve tasarruf önerileri, genel yorum ve tavsiyelerden oluşmakta olup yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım, birikim ya da tasarruf kararı verilmesi ve hareket edilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.