2030’a 9 Kala: Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları Neleri Kapsıyor?

Faaliyetlerimiz sonucu dünyaya taşıyabileceğinden fazla çevresel, ekonomik ve sosyal sorunlar yüklediğimizin uzun süredir farkındayız. Üstelik sebep olduğumuz kriz korktuğumuzdan çok daha hızlı bir şekilde gerçekleşiyor. Ancak bu acil durum karşısında elimiz kolumuz bağlı değil, dahası somut bir yol haritamız bile var; 2030 yılına kadar tamamlamayı hedeflediğimiz evrensel bir ‘ödevimiz’ bulunuyor.

2012’de Rio de Janeiro’da toplanan Birleşmiş Milletler Konferansı’nda doğan, bundan dört yıl sonra Ocak 2016'da yürürlüğe giren Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları tam 193 ülkenin üzerinde uzlaştığı bir ödev listesi. Belirlenen 17 amaç gezegenimizi korumayı, daha sürdürülebilir ve güvenli bir gelecek inşa etmeyi; özgür, eşit ve insanlığa yakışır bir yaşam tarzını herkes için sağlamayı mümkün kılıyor.

Garanti BBVA olarak biz de sürdürülebilir kalkınma için küresel amaçların 16’sına katkıda bulunuyoruz. Çalışmalarımız sürdürülebilirliğin hem çevresel boyutuna hizmet ediyor hem de sosyal ve ekonomik eşitsizliklerin azaltılmasını hedefleyen kapsayıcı büyümeyi olanaklı kılıyor.

Peki Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları tam olarak neleri kapsıyor? Nasıl bir eylem çağrısı yapıyor? A’dan Z’ye tüm amaçları listeledik.

Amaç 1 - Yoksulluğa Son

Günlük 1,25 dolardan (yaklaşık 10 TL) daha az gelirle yaşamak olarak tanımlanan aşırı yoksulluğu her yerde ve herkes için ortadan kaldırmak. Her yaştan yoksul kişilerin sayısını yarı yarıya azaltmak. Temel kaynaklar ve mali hizmetlere erişimde eşitlik sağlamak. Kapsayıcı kalkınma stratejilerine dayalı politika altyapılarını oluşturmak. Çatışma ve iklim temelli afetlerden etkilenen toplumları desteklemek.

Amaç 2 - Açlığa Son

Açlık ve yetersiz beslenmenin her biçimini sona erdirmek. Çocuklar başta olmak üzere tüm insanların yıl boyunca güvenilir ve yeterli gıdaya ulaşmasını sağlamak. Küçük çiftçileri desteklemek, sürdürülebilir gıda üretim uygulamaları teşvik etmek. Gıda üretiminde genetik çeşitliliği sürdürmek. Bitki ve hayvan gen bankalarına yatırımı artırmak. Tarımda verimliliği artırmak için altyapı ve teknolojiye yatırım yapmak.

Amaç 3 - Sağlık ve Kaliteli Yaşam

Anne ve çocuk ölüm oranlarını azaltmak. AIDS, verem, sıtma ve diğer bulaşıcı hastalık salgınlarını ortadan kaldırmak. Tehlikeli kimyasallar veya kirlilikten kaynaklanan ölümleri ve hastalıkları azaltmak. Cinsel sağlık ve aile planlamasına evrensel erişim sağlamak. Herkesin genel sağlık hizmetine, güvenli ilaç ve aşıya kavuşmasını garanti etmek. Madde bağımlılığını önlemek, ruh sağlığını iyileştirmek. Sağlık hizmeti finansmanını ve istihdamı geliştirmek.

Amaç 4 - Nitelikli Eğitim

Okul öncesi eğitime erişimi herkes için güvence altına almak. Tüm kız ve erkek çocukların ücretsiz ilköğretim ve ortaöğretimi tamamlamasını garanti etmek. Nitelikli yükseköğretime erişim sağlamak. Nitelikli öğretmen varlığını artırmak. Erişilebilir ve etkili öğrenme ortamlarını oluşturmak. Toplumsal cinsiyet ve varlık eşitsizliklerini ortadan kaldırmak. Yetişkinlerin büyük bir bölümünü okuryazar yapmak. İnsan hakları, toplumsal cinsiyet eşitliği, çeşitlilik, barış ve şiddete başvurmama kültürünü geliştirmek.

Amaç 5 - Toplumsal Cinsiyet Eşitliği

Kadınlara ve kız çocuklarına yönelik her türlü ayrımcılığa son vermek. Kadın ticareti, cinsel istismar ve şiddetin her türünü ortadan kaldırmak. Çocuk evliliği, zorla evlendirme ve kadın sünneti gibi bütün uygulamaları bitirmek. Ücretsiz bakım ve ev işlerini, sosyal koruma politikalarını sağlamak. Ekonomik ve sosyal kaynaklara eşit erişimi, eşit söz hakkını garanti altına almak. Kadınların karar verme süreçlerine tam ve etkin biçimde katılmasını sağlamak, kadın liderleri teşvik etmek.

Amaç 6 - Temiz Su ve Sanitasyon

Herkesin güvenli ve sağlıklı içme suyuna erişebilmesini sağlamak, tatlı su tedarikini geliştirmek, su kalitesini yükseltmek. Hijyeni sağlamak ve bunun için altyapıya yatırım yapmak, sıhhi tesisleri inşa etmek. Kirliliği azaltmak, zararlı kimyasalların salımını en aza indirgemek, geri dönüşümü ve güvenli tekrar kullanımı artırmak. Su ekosistemlerini korumak, kaynakları iyi yönetmek. Su verimliliğini teşvik etmek.

Amaç 7 - Erişilebilir ve Temiz Enerji

Herkesin uygun fiyatlı ve güvenilir enerji hizmetlerine erişimini garanti altına almak. Yenilenebilir enerjiye yatırım yapmak; güneş, rüzgâr ve termal gibi temiz enerji kaynaklarının kullanımını yaygınlaştırmak. Maliyet standardını korumak. Enerji verimliliğini teşvik etmek. Altyapı ve teknolojiyi geliştirmek.

Amaç 8 - İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme

İşsizliği azaltmak, iş imkânlarını büyüyen işgücüyle aynı oranda artırmak. Her yerdeki bütün kadın ve erkeklerin insana yakışır işlere erişmesini sağlamak. Eşit işe eşit ücret ilkesini benimsemek, gelir uçurumlarını en aza indirgemek. Zorla çalıştırma, kölelik, insan ticareti ve çocuk işçiliği gibi uygulamaları ortadan kaldırmak. Çalışan haklarını korumak, güvenli çalışma ortamlarını geliştirmek. Girişimciliği ve iş imkânlarını teşvik etmek. Sürdürülebilir ekonomik büyümeyi, yüksek verimliliği ve teknolojik yenilikleri desteklemek.

Amaç 9 - Sanayi, Yenilikçilik ve Altyapı

Kapsayıcı ve sürdürülebilir sanayileşmeyi desteklemek. Yeni iş imkânları yaratmak. Bilgi ve birikime eşit erişimi sağlamak. Uygun koşullu krediler başta olmak üzere erişilebilir ve kapsayıcı finansal hizmetlere ulaşımı garanti altına almak. Bilimsel araştırma, Ar-Ge ve yeniliğe yatırım yapmak, teknolojik eşitsizlikleri gidermek. 

Amaç 10 - Eşitsizliklerin Azaltılması

Cinsiyet, ırk, etnik köken, yaş, din gibi herhangi bir kritere bakmaksızın herkesi ekonomik, sosyal ve siyasi açıdan kapsamak. Göç politikalarını planlı ve güvenli hale getirmek. Gelir eşitsizliğini en aza indirgemek, kapsayıcı mali politikaları hayat geçirmek. Yatırımları iyi yönetmek ve yardımları teşvik etmek. Kurumları daha etkili, güvenilir, hesap verebilir ve meşru kılmak.

Amaç 11 - Sürdürülebilir Şehirler ve Topluluklar

Herkes için güvenli, uygun ve erişilebilir barınma imkânı sağlamak, gecekondu ve gettoları iyileştirmek. Hızlı kentleşmeden kaynaklanan yoksulluk, aşırı kaynak kullanımı, altyapı yetersizliği, erişim ve fırsat eşitsizliği gibi sürdürülebilirlik sorunlarını azaltmak. Trafikte güvenliği sağlamak, toplu taşımaya yatırım yapmak. Sürdürülebilir binalar tasarlamak, yeşil enerji kullanımını artırmak. Herkes için yeterli, erişilebilir kamusal yeşil alanlar yaratmak. Kentsel planlama ve yönetimde katılımcılığı ve kapsayıcılığı teşvik etmek.

Amaç 12 - Sorumlu Üretim ve Tüketim

Doğal kaynakları sürdürülebilir bir şekilde kullanmak, zehirli atık ve kirleticileri ortadan kaldırmak. Yerel ürün ve üreticileri desteklemek. Kişi başına düşen küresel gıda atığını yarıya indirmek, tedarik zincirlerindeki kayıpları azaltmak, gıda güvenliğini sağlamak. Geri dönüşüme teşvik etmek.

Amaç 13 - İklim Eylemi

Sera gazı emisyonlarını yarı yarıya azaltmak başta olmak üzere çevresel ayak izini küçültmek. İklim değişikliği kaynaklı tehlikelere ve doğal afetlere karşı dayanıklılığı artırmak, uyum kapasitesini güçlendirmek. İklim krizini ulusal politikalara, plan ve stratejilere entegre etmek. Konuyla ilgili farkındalık yaratmak; iklim krizinin etkilerinin azaltılması, uyum ve erken uyarı konularında kapasiteleri geliştirmek. Kadınlar, küçük ada devletleri, mülteciler, yoksul ülkeler gibi iklim değişikliğine karşı daha kırılgan olan kesimleri desteklemek. 

Amaç 14 - Sudaki Yaşam

Gıda artıkları ve plastik başta olmak üzere su kirliliğine son vermek. Okyanuslardaki asitlenmenin önüne geçmek. Aşırı ve doğaya zararlı avlanma yöntemlerini ortadan kaldırmak. Su yaşamındaki biyoçeşitliliği artırmak. Deniz ve kıyı ekosistemlerini korumak, sürdürülebilir şekilde yönetmek. 

Amaç 15 - Karasal Yaşam

Ormanlar, dağlar, sulak ve kurak alanlar gibi karasal ekosistemleri korumak, verilen zararı tersine çevirmek. Ormansızlaşmayı durdurmak, yeniden ağaçlandırmayı artırmak. Çölleşme, kuraklık, sel veya tarım gibi insan kaynaklı faaliyetler nedeniyle bozulan arazileri eski haline getirmek. Biyoçeşitlilik kaybını durdurmak, yasadışı avlanmayı sona erdirmek, korunan bitki ve hayvan türlerinin kaçakçılığının yapılmasını engellemek. Yerel halkların geçim kaynaklarını sürdürülebilir kılmak.

Amaç 16 - Barış, Adalet ve Güçlü Kurumlar

Şiddetin her biçimini azaltmak, çatışma ve güvensizliğe kalıcı çözümler bulmak. Hukukun üstünlüğünü güçlendirmek, herkes için erişilebilir adaleti güvence altına almak, temel özgürlükleri geliştirmek. Yasadışı silah ticaretini önlemek. Yolsuzluk ve rüşveti azaltmak, kurumları hesap verebilir ve şeffaf kılmak. Gelişmekte olan ülkeleri küresel yönetişim kurumlarına katılmayı teşvik etmek. Kapsayıcı, katılımcı ve duyarlı karar verme mekanizmalarını oluşturmak.

Amaç 17 - Amaçlar İçin Ortaklıklar

Kaynak seferberliğini güçlendirmek, gelişmekte olan ülkelerin borçlarını yönetmesine yardım edecek politikaları oluşturmak, gelişmemiş ülkeler için yatırım teşviklerini hayata geçirmek. Kuzey-Güney ve Güney-Güney iş birliğini artırmak. Kamu, özel ve sivil toplum ortaklıklarını teşvik etmek. Adil, açık ve tüm kesimlerin çıkarını koruyan bir uluslararası ticaret sistemi geliştirmek.

Tüm bu amaçları 2030 yılına kadar tamamlamak için az bir zamanımız olduğu doğru. Ancak kolektif bir çabayla hem dünyaya hem de geleceğimize iyi bakabilmek mümkün!