Robo-Danışman Nedir, Fintech’ler için Önemi Ne?

Bu yazı BBVA.com’da yayımlanan “Robo advisers: A threat or an opportunity for fintech?” adlı makaleden uyarlanmıştır.

Dijital dönüşüm, finansal sektörün tüm alanlarına hızla ve dalga dalga yayılıyor.

Özellikle, yatırım portföyü segmentindeki algoritma tabanlı platformlar, geleneksel müşteri danışmanlara meydan okumaya başlıyor.

Peki bu dönüşüm finansal ekosistem için bir fırsat mı yoksa risk mi ya da hak etmek adına yıllarca çalışılan emeklilik maaşları için bir robota güvenilmeli mi?

Gelin bu soruların bize nereye götüreceğine birlikte bakalım.

Robo-danışman nedir?

Robo-danışmanlar, geleneksel yatırım uzmanları gibi müşteri portföylerine tavsiye veren fakat; bu tavsiyeyi çeşitli verileri analiz ederek sunan algoritma tabanlı fintech ürünleridir.

Bilinen, geleneksel varlık yönetimi hizmetinin; yapay zekâlı, dijital yüzü olan robo-danışmanlar, tamamen makine öğrenimi (machine-learning) altyapısına sahiplerdir ve yapay zekâ ve insan iş birliği ile karar alırlar. Yani insan faktörü robo-danışman kararlarında var olmayı sürdürür.

Robo-danışmanlar yatırım sürecinde nasıl rol alıyor?

Avrupa ve Amerika’da oldukça yaygınlaşan robo-danışmanlarla, müşterilerin deneyimledikleri süreç oldukça basit. Tek gereken; bir bilgisayar, tablet veya akıllı telefon üzerinden; risk toleransı, hedefler ve yatırım amacının yer aldığı online anketi doldurmak için birkaç dakika ayırmak. Ardından bu bilgiler, hedef müşterinin parasını yönetmek için otomatize edilen sistemler üzerinden yürüyor.

Fintech dünyasının yeni özneleri ve geleneksel yatırımcılara alternatif olan robo-danışmanlar, rol aldıkları şirketlerin baş döndürücü cirolarının da bir parçası olarak görülüyor. Wealthfront ve Betterment gibi ekosisteme yeni adım atan online yatırım şirketleri, Schwab gibi yerleşik oyuncularla kıyasıya bir rekabet yürütüyor.

Robo-danışmanlar hangi hizmetleri sağlıyor?

• Online hesap oluşturma
• Kişisel risk profili hesaplama
• Varlık dağılımı tavsiyeleri oluşturma
• Operasyon ve işlem sistemleri ile entegre aksiyon alma
• 7/24 dinamik ve karşılaştırılabilir raporlama
• Gerekli koşullarda tekrar değerlendirme ve yeniden işlemleme

Robo-danışmanların özellikleri neler?

Business Insider'a göre; robo-danışmanların mevcut modellerinin tanımlayıcı özelliklerinden bazıları şunlar:

Fiyat rekabeti: Tüketici bakış açısından değerlendirildiğinde; çoğu robo-danışmanın, asgari bir sermaye eşiği bulunmuyor ve genellikle çoğu düşük işletim ücretleri uyguluyor. Örneğin; New York merkezli Betterment, yatırımcılardan asgari bir yatırım tutarı istemiyor ve %0.35 komisyon ücreti alıyor. Oysa; Charles Schwab, minimum 5 bin dolar tutarında yatırım talep ediyor fakat; komisyon uygulamıyor. Birbirinden farklı getiriler sunan şirketler hem birbirleri arasında hem de geleneksel yatırımcıların koşullarıyla kıyasıya bir rekabet yürütüyor.

Daha açık hale gelen bir pazar: Her ne kadar robo-danışmanlar, günümüzde hâlâ varlıklı bireylere ve geleneksel finansal danışmanların hedef kitlesindeki müşterilere (yatırım varlıkları 1 milyon doları aşan kişiler) odaklanıyor olsalar da bu platformların yatırım aralıklarını 10 bin dolardan başlatmaları, aslında müşteri segmentlerini genişletmeye de önem verdiklerini gösteriyor. Bu noktada robo-danışmanların rol aldığı şirketler, yeterince kârlı olmadığı için geleneksel yatırım kurumları tarafından göz ardı edilen bu ikinci segmente yatırım alanı sunarak pazarın genişlemesine de yardımcı oluyor.

Algoritmaların kullanışlılığı ve yararı: Massachusetts Milletler Topluluğu Sekreteri William F. Galvin, robo-danışmanların; müşterilerin sadece anlık fiziksel yatırımları ile değil; başka şirketler ya da kurumlarda tuttukları varlıklarını da değerlendirmesi gerektiğini savunuyor. Aslında, Wealthfront ve Betterment, müşterilerin hizmetlerine istedikleri kadar hesap bağlayabilmelerine olanak tanıyan ve firmalara bir müşterinin varlıkları hakkında genel bilgi sunan teknolojilere zaten sahip. Fakat; şimdilik bu bilgiler yatırım analizlerine dahil edilmiyor. Galvin’in aksine ekonomi profesörleri; müşterilerin varlıkları hakkındaki bilgileri, robo-danışmanlarla paylaşmıyor olmalarını olağandışı değerlendirmiyor.

Yatırım dünyasındaki uzmanların, robotlara ya da onlara karşı geliştirilen yaklaşımlara bakılmaksızın uzlaştığı noktanın hem müşterilerin çıkarlarını korumak hem de şirketlerin sorumluluğunu sınırlamak için basit düzenlemeler gerektiğini vurgulamak olduğu görülüyor.

Önümüzdeki yıllarda, robo-danışmanlarla beraber finans gündeminde nelerin değişeceği şimdilik bir sürpriz olsa da uzmanlar; Davranışsal Finans başlığında incelenen, müşteri karar süreçlerinin zamanla minimuma ineceğini, uzun vadeli pozitif getiri algısının ise yükseleceğini bekliyor.

Garanti BBVA Emeklilik’in İnternet Bankacılığı ve Mobil Bankacılık üzerinden hizmet sunan robo-danışmanı Fon Koçu’nun, profil belirleme anketini doldurarak hem yatırım tercihleriniz hem de getiri beklentilerinize göre size özel sunduğu fon paketini incelemek isterseniz hemen buraya tıklayabilirsiniz!

Finans sektöründe yapay zekânın işlevi hakkında daha fazla bilgi almak istiyorsanız Finans Sektörünün Yeni Kahramanı: Yapay Zekâ yazımızı okuyabilirsiniz.