Kripto Para Madenciliğine Giriş: Nedir, Nasıl Yapılır?

Son yıllarda finansal dünyada önemli bir yer edinen kripto paralar, merkeziyetsiz yapılarıyla da ilgi çekiyorlar. Kripto paraların ortaya çıkmasıyla birlikte, bu paraların üretimine yarayan madencilik de önemli bir konu hâline geldi. Bilmeyenler için kripto para madenciliği, bu dijital varlıkların oluşturulmasını sağlayan işlemleri tanımlıyor. Biz de bu yazımızda sizin için kripto para madenciliğinin ne olduğunu ve nasıl yapıldığını derledik.

Kripto para madenciliği nedir?

Kripto para madenciliği, blok zincirine yeni işlemleri ekleyerek ve blok zinciri ağını güvenli tutmak için matematiksel problemleri çözerek yeni kripto paralar oluşturma sürecidir. Madenciler, kripto para ağının merkezi olmayan doğasını korumak ve işlemleri doğrulamak için bilgisayarları kullanır. Bu süreçte, madenciler bir yandan işlemleri doğrularken diğer yandan da matematiksel problemleri çözmeye çalışırlar.

Kripto para madenciliğinde, madenciler yeni bloklar oluşturarak ve işlemleri onaylayarak ödüller kazanıyorlar. Ödül sistemi ise genellikle iki bileşenden oluşuyor: blok ödülü ve işlem ücretleri.

Blok ödülü, madencinin bir bloğu doğru bir şekilde çözdüğünde kazandığı kripto para miktarını temsil ediyor. Örneğin, Bitcoin madenciliğinde, her bir blok için belirli miktarda Bitcoin ödülü veriliyor. Ancak, bu blok ödülü zamanla azalıyor çünkü Bitcoin protokolüne göre ödül miktarı belirli aralıklarla yarıya iniyor. Bu durum, Bitcoin'in yazlımına göre 2140’ta ulaşması beklenen 21 milyon adede fiyat artışını destekleyecek şekilde emisyonun azaltılmasından kaynaklanıyor.

İşlem ücretleri ise madencilerin işlem onaylama sürecindeki katkılarını teşvik etmek amacıyla kullanılıyor. Kullanıcılar, kripto para işlemlerini gerçekleştirirken bir işlem ücreti ödüyorlar. Madenciler yüksek ücret ödenen işlemleri önceliklendirip gerçekleşmesini sağlayarak bu ücretlerden pay alıyorlar. Yani işlem ücretleri, blok ödülünün yanı sıra madencilerin kazançlarını artıran bir diğer faktör olarak karşımıza çıkıyor.

“Madencilik PoW ile popüler olan bir kavram” 

İş ispatı olarak Türkçe’de karışılık bulan, Proof of Work (PoW) mekanizması için ayrı bir başlık açmamız doğru olur. Blok zinciri teknolojisinde oldukça fazla kullanılan ve önemli miktarda hesaplama gücü gerektiren bir algoritma olan PoW, madencilikte bir süzgeç görevi görüyor. Yalnızca gerekli kaynaklara sahip olanların madencilik sürecine katılabilmelerini sağlıyor. Ağın güvenliğini kontrol eden bu önemli eşik, kötü niyetli aktörlerin sistemi manipüle etmesinin önüne geçer.

Tam da bu noktada Garanti BBVA Dijital Varlıklar Genel Müdürü Korcan Abalı’ya kulak vermek yerinde olacak. Abalı, kripto madenciliği ve PoW ilişkisi üzerine temellendirdiği konuşmasında şunları söylüyor: "Madencilik, PoW ile popüler olan bir kavram. GPU madenciliği bir ara Ethereum PoW’da Nvidia ekran kartları ile çok popülerdi sonra Ethereum 2.0’a geçiş sürecinde Ethreum Proof of Stake’e geçince, Ethreum Classic’te sınırlı kaldı.

Şu anda popüler bazı PoW tabanlı consensüs mekanizmasına sahip ağlara örnek vermek gerekirse ; Bitcoin, Ethreum Classic, Litecoin, Doge Coin,Raven Coin ‘i sıralayabiliriz.

Veri madencilerinin çok büyük bir görevi var. Blok zincirinin değişmezliğini sağlamak için yapılan çalışmaları bu kişiler/kurumlar yürütüyor. Bu kurumların vergilendirilmesi ile ilgili çalışmalarda ayrıca ülkelerde sürdürülüyor. Tükettikleri enerji miktarı ise tartışma konusu. Martohon dijital gibi ABD’de borsa kote olanların finansal performansları da incelenebiliyor yani sadece küçük, orta boy üreticiler yok. Bu arada hashrate ile zorluk derecesi maliyet kontrol ediliyor. Bahsettiğimiz konuların çoğu Bitcoin’e özel, litecoin ve dogecoin’de bitcoin varyantları ama toplam arz miktaları, hashing algoritmaları gibi konularda ciddi farklar var. Örneğin Litecoin blok zincirler ascis kullanılmasına karşın  bellek yoğun olarak çalışan ve daha az enerji tüketeceği düşünülen scrypt hashing algoritması kullanacak şekilde tasarlanmış ama artık ASICS’ler Litecoin ve Dogecoin tarafından kullanılan scrypt’inde madenciliği yapabiliyor.

Bitcoin’de blok ödülü dışında miner tipler’de ilk blok mine edene kalıyor. Miner’ların %51’i aynı sonucu bulursa sorun olmadan devam ediliyor. Bazen zoraki çatallanma sırasında bazen hatayla (yazılım) bazen de art niyetli olarak %51 consensus bozulabilir ve ikinci bir zincir oluşabilir.. Çifte harcama sorunu yaşamamak için blok zincirde işlem gerçekleştikten sonra dahi işlem zorluğunun artması için yeni blokları beklemek gerekiyor. Örneğin Bitcoin’de en az 3 blok beklemek iyi bir önlem olur. İşlem tutarı arttıkça işlemin taraflarının bekleyeceği blok miktarını arttırmaları genelde uygulanan bir pratiktir."

Kripto para madenciliği nasıl yapılır?

Kripto para madenciliği yapmak için izlemeniz gereken bazı aşamalar bulunuyor. Siz de madenciliğe başlamak için aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz:

Donanım seçimi

İlk olarak, madencilik için uygun donanımı seçmeniz gerekiyor. Kripto para madenciliği için genellikle özel olarak üretilmiş madencilik cihazları kullanılıyor. Örneğin, Bitcoin madenciliği için Uygulamaya Özel Tümleşik Devre anlamına gelen ASIC (Application-Specific Integrated Circuit) cihazları tercih ediliyor. Donanım seçimi, kripto para birimi ve madenciliğin zorluk seviyesine bağlı olarak değişiklik gösterebiliyor.

Burada ekran kartları için de ayrı bir paragraf açmak lazım. Zira ekran kartları, kripto para madenciliğini farklı bir noktaya taşıyor. Sürecin başında işlemciler ve diğer merkezi işlem birimleri kullanılarak yapılan kripto para madenciliğinde zamanla ihtiyaçlar büyümeye ve çeşitlenmeye başladı. Bir süre sonra, bu kanallardaki sınırlı işlem hızı ve yüksek güç tüketimi verimsizliği de beraberinde getirdi. İşlemciyi kullanmanın bir anlamı olmuyordu çünkü harcanan güç ile çıkartılan kripto paranın getirisi arasındaki fark çok ciddi boyutlara ulaşmış durumdaydı. İşte tam da burada ekran kartları devreye girdi. Ekran kartları, işlemciye göre birden fazla avantaj sunuyor. Bir örnekle açıklayalım: Standart bir ekran kartı, kripto para madenciliğinde, işlemciden ortalama 800 kat daha hızlı işlem yapabiliyor. Matematiksel işlemleri yapmaktan sorumlu olan çok sayıda aritmetik mantık birimi ile donatılarak üretilen ekran kartları, bu sayede aynı anda çok fazla hesaplama yapabiliyor. Bu verimlilik, ekran kartlarının "tercih edilen" olmasının kapılarını açıyor. GPU’ya dayalı POW madenciliği yapılabilen popüler blokzincirler için Ethreum Classic, Ravencoin,Vertcoin, Monero sayılabilir (Monere madenciliği CPU ile de yaılablsede GPU ile de yapılabilir).

Cüzdan oluşturma

Cüzdanlar, kripto paralarınızı güvenli bir şekilde depolamanıza ve işlem yapmanıza olanak sağlayan yapılardır. Sizin de kripto para madenciliğiyle kazandığınız varlıkları saklamak için bir dijital cüzdan oluşturmanız gerekiyor. İnternet üzerinde birçok farklı cüzdan seçeneğinden dikkatli bir şekilde seçiminizi yapmalı ve güvenlik önlemlerinizi mutlaka almalısınız.

Madencilik havuzu seçimi

Kripto para madenciliğinde tek başına madencilik yapmak yerine bir madencilik havuzuna katılmak daha yaygın bir uygulamadır. Madencilik havuzları, bir araya gelen madencilerin güçlerini birleştirerek blokları daha hızlı çözmelerini sağlıyor ve ödüller paylaşılıyor. Siz de bir madencilik havuzu seçerken güvenlik, ücretler ve ödeme sistemi gibi faktörleri göz önünde bulundurmalısınız.Bitcoin  madencilik havuzlarına birkaç örnek verelim: Ant Pool cn, Foundry USA us, ViaBTC cn, F2Pool cn olarak hashrate güçlerine göre verilebilir.

Madencilik yazılımı yükleme

Bitcoin için artan hashrate zorluğu sebebiyle ne yazık ki artık basit bir bilgisayar ve bitcoin core ile Bitcoin madenciliği yapma imkanı kalmamıştır. Bunun için özel donanımlar ve madenci havuzlarında yer almak tercih edilen yoldur.

Bu adımda seçeceğiniz kripto para birimine uygun madencilik yazılımını edinmeniz gerekiyor. Madencilik yazılımları, madencilik donanımınızla iletişim kurarak işlem gücünüzü kullanan ve madencilik sürecini yöneten yazılımlardır. Ayrıca bu yazılımı güncel tutmak önemlidir, çünkü güncellemeler genellikle daha iyi performans ve güvenlik sağlar. Madencilik yazılımlarında CGMiner, BFGMiner, MultiMiner, Awesome Miner ve NiceHas kullanışlı arayüzleri ve özellikleriyle ön plana çıkan uygulamalardır.

Kripto madenciliği yazılımı seçerken 3 ana faktörü asla göz ardı etmemek gerekir. Bunlardan ilki “kullanıcı deneyimi”. Bireysel ihtiyaçlar ve deneyimler yazılım seçimini direkt olarak etkiler. Başlangıç düzeyindeki kullanıcılar basit arayüzleri tercih etmeliler. Artık belirli bir deneyime ulaşmış madenciler ise ileri düzey özelliklere öncelik verebilir. Yazılım seçimi sırasında baz alınması gereken ikinci faktör “uyumluluk”. Kullanıcı, yazılımın hem madencilik motoruyla hem de işletim sistemiyle uyumlu olup olmadığından mutlaka emin olmalıdır. Üçüncü faktör ise “fiyat”. Ücretsiz uygulamalar olduğu gibi ek ücretler veya premium sürümlerle gelen platformlar da olabilir. Seçim yapmadan önce mutlaka maliyetleri iyice bir hesaplamak gerekir.

Madenciliğe başlama

Donanımınızı bağlayın, madencilik yazılımınızı çalıştırın ve madenciliğe başlayın. Hemen ardından bir madencilik havuzuna bağlanmanız gerekiyor. Havuza bağlandıktan sonra, madencilik havuzu tarafından gönderilen işlemleri doğrulayacak ve bloklar oluşturmak için matematiksel problemleri çözmeye çalışacaksınız. Kolay gelsin.

Özetle kripto para madenciliği, kripto paraların oluşturulmasını ve ağın güvenliğini sağlamayı amaçlayan bir süreçtir. Madencilik yapmak için uygun donanım seçmek, güvenli bir cüzdan oluşturmak, doğru madencilik havuzunu seçmek, seçilen kripto paraya uygun madencilik yazılımını yüklemek ve madencilik sürecine başlamak gerekiyor. Ancak, kripto para madenciliği karmaşık bir süreç olabilir ve kripto para piyasalarındaki hızlı oynaklıklar kazanç oranlarını değiştirebilir. Bu nedenle madencilik yapmadan önce dikkatli bir araştırma yapmanız ve riskleri değerlendirmeniz önemlidir.